Ehli sünnetten sonra en fazla tarafları olan mezhep şia’dır.
Şiiliğin 3 kolu:
Şia: taraflar , yardımcı, partizan destekleyen
Şia ismi özellikle imamet konusunda kendine özgü düşünceleri olan bir fırkanın özel ismi olmuş.
Şia imametin İslamın temeli ve dinin rüknü olduğuna inanır.
Teşeyyü: Hz. Ali taraftarlığı
Efendimiz zamanında Ali Şiası denilen kişiler: Selman Farisi , Ebu Zer el Gifari , Mikbdad b.el Esved, Ammar b.Yasir
Hz.Ali ve lehinde ilk hareket Velid b.Ukbe’nin valiliği devrinde .Küfe’de ortaya çıktı.
Hz.Ali hakkında ; Onun imametin farz olduğunu ileri süren ilk kişi Yemenli İbn Sebe ‘dir.
Siyasi açıdan Hz.Ali’ye bağlılıklarını ifade edenlere eş Şitül üla denmiş.(ilk Ali taraftarları)
Hz. Ali 661 ‘de İbn Mülcem tarafından şehid edilmiş.
Hicir 1.asrın sonuna doğru Ebu Haşim rakibi olmadığı için neredeyse tüm Şianın imamı konumuna gelmiş.
Keysaniyye: Muhtarın komutasında Hüseyin’in öcünü almak için harekete geçen grup – Hz.Ali’nin bir gün döneceğine inanırlar.
Gulat(aşırılar) ğuluv (aşırı düşünceler)
Keysaniyye: Hz. Alinin ilahlığı , vasiliğin ileri sürer
Sebeiyye: Hz.Alinin ilahlığını ve ölümsüzlüğünü
Hicri 2.asırda İmamiyye ortaya çıkmış.
İmamiyye Şiasının 4.İmamı Zeynel Abidinin oğlu Zeyd’e ondan sonra onun oğlu Yahya’ya uyup onların imametini ileri sürenlerin mezhebidir.
Şii fırkalar içinde en mutedil olandır. İlk 3 halifeyi kabul ederler.Ehli sünnete en yakın mezheptir.
İtikatta Mutezile’yi , amelde Ebu Hanifeyi takip etmişler.
Yoğun olarak Yemen’de yaşarlar. Şafilerle aynı imamın arkasında namaz kılarlar.
Emevilere karşı isyan hareketlerinin ilki ve en önemlisi: Zeyd b. Ali isyanıdır.
Zeydiyyeyi diğer şii fırkalardan ayıran en önemli özellik: gizli imamı reddederler. Kılıcını çekip Allah’ın Kitabı, Peygamberin sünnetine davet eden kimsenin imam olması gerektiğine inanırlar
İmamet nazariyesi:
Efdal (en faziletli) Hz.Ali ,
mefdül (daha az faziletli) Ebu Bekir, Hz Ömer
Zeyd b.Ali dönemin alimlerindendir. 16. Risalesi vardır. En önemlisi ’’el Mecnu’’
İtikad konularında Zeydiyye- el menzile beynel menzileteyn prensibi hariç Mutezilenin 4 prensibini benimser.
Mutesib: İmam adına şehir , kasaba , köylerde bu prensibin uygulayıcısıdır.
Mut’a nikahını haram kabul eder. İmamiyye meşru kabul eder.
Beda: bir şeyin iyi yada kötü olarak ortaya çıkacağını bildirmişken aksinin zuhur etmesi (Zeydiyyeye göre mümkün değil)
İmam olan kişide takva ve ilim mutlaka bulunmalı derler.
İlim Vehbi (özel) değil kesbi (sonradan kazanılmış)
Ehli beyt imamı Cafer Sadıktan sonra 7.imamın küçük oğlu Musa Kazımın değilde büyük oğlu İsmailin hakkı olduğunu idda ederler.
8.asrın 2.yarısında İmamiyyeden ayrılanların oluşturduğu Şii mezhebidir.
Mestür: İsmailiyyenin gizli imamı
Dai: davetçi.
Kuzey Afrikada Ebu Abdullah eş Şii Fatimi devletinin temellerini attı.
Daha sonra Ubeydullah el Mehdi devletin başına geçti.
Tecessüd-i İlahi- Allah’ın ruhunun onun bedenine hüluluç. 6.halife Hakim zamnında ortaya çıkan kavramdır.
Nizariler günümüze kadar devam eden İsmailiyye mezhebinin en önemli koludur.
İsmaililer (havas) İsmaili olmayan (avam)
İsmaili düşüncelerinin en önemli unsuru zahir-batın ayrımı
Tevili aşırı kullanmışlar
Natık şeriat koyucu Peygamber (ulul azm)
Farz olan 5 vakit namazı 3 vakitte cem ederler, mur’a nikahını kabul etmezler.
İslamın 7 esası vardır derler: İman(velayet) , taharet, namaz, zekat, oruç, hac, (nizari İsmaillere göre) cihad (kişinin kendiyle savaşı)
