1-RÜKNÜN TEKRARI : Namazın rükûnların dan birini tekrar etmek veya bir rüknû geciktirmek,mesela bir rek’atta iki defa rükû veya 3 defa secde yapmak kıyamda Fatiha’nın 2 defa okunması rükûda veya secdede kuran okunması gibi durumlarda sehiv secdesi gerekir.
2-TAKDİM VE TEHİR: Namazın rükûnların dan birini geciktirmek veya öne almak durumunda sehiv secdesi yapılır . Kıyam edeceği yerde rükû etmek veya rükû yerinde secde etmek gibi.
3-Ara verme : Bu genelde namaz esnasında tereddüt ve düşünme şeklinde olur.Bir rükûn edebilecek süre kadar ara vermelerde sehiv secdesi gerekir.Namaz kılan kişi kıyamda iftitah tekbirini aldığından şüphe etse, uzunca bir müddet düşündükten sonra iftitah tekbirini almış olduğunu hatırlasa veya tekbir almadım diye yeniden tekbir alsa ve namaz içinde hatırlasa sehiv secdesi gereklidir.
4-Kıraat eksikliği ve fazlalığı : Bir kimse Fatiha suresini hiç okumasa veya büyük kısmını okumasa yada Fatiha dan sonra zammı süre okumasa sehiv secdesi yapması gerekir. Fatihayı okuyup arkasından başka bir sure okumadan tekrar Fatihayı okusa sehiv secdesi yapmalıdır . Fakat Fatihayı zammı sureden sonra tekrar okusa , sahih görüşe göre sehiv secdesi gerekmez , Fatihayı son iki rek’at durumunda da 2 kez okuması sehiv secdesini gerektirmez.
– Bir kimse dört rek’atlı farz namazların ilk iki rek’atında bir şey okumasa , sonra bunu hatırlasa son iki rek’atta hem Fatiha gem zammı süre okur ve selamdan sonra sehiv secdesi yapar.
– Bir kimse Fatiha dan sonra zammı sureyi okumayıp rükû ya gitse secde yapmadan aklına gelse ayağa kalkar zammı suresini okur ve namazın sonunda sehiv secdesi yapar.
-Dört rek’atlı farzlarda ilk iki rek’atta Fatiha dan sonra zammı sure okunmamışsa son iki rek’atta okunur. Eğer bu namaz cemaatle kılınıyorsa akşam veya yatsı namazı ise son iki rek’atta Fatiha dan sonra zammı sure açıktan okunur .Ebu Yusuf’a göre gizli okunur Hangi görüş alınırsa alınsın sonunda sehiv secdesi yapmak gerekir.
-Namazda Fatiha dan önce sehven ( yanılarak ) başka bir sure okunsa Fatiha okunup tekrar zammı sure okunur ve namazın sonunda sehiv secdesi yapılır.Bu şekilde yanılma pek nadir olduğu için az veya çokluğuna bakılmaz Fatiha dan önce tek bir harf bile okunsa sehiv secdesi yapmak gerekir.
-Bir kimse Fatiha okuyup okumadığın da tereddüt etse henüz başka bir sure okumamışsa Fatihayı okur fakat başka bir sure okumuşsa Fatihayı tekrar okumaz çünkü sürenin Fatiha dan önce okunmuş olma ihtimali daha ağır basar.
-Vitir namazını kılan bir kimse kıyama kalktığında Fatiha ve zammı sureyi okumadan kunut dualarını okuyup rükû yapsa ve aklına gelse yeniden kıyam kalkar Fatiha ve zammı sureyi okuyup namazına devam eder sonunda sehiv secdesi ile namazını bitirir.
-Dört rek’atlı rek’atlı farz namazlarında son iki rek’atında zammı sure okunsa sehiv secdesi gerekmez.
-Farz namazların üçüncü ve dördüncü rek’atların da kasten Fatiha okumaksızın sukut edilmesi kötü bir davranış ( isâet ) olmakla birlikte sehiv secdesi gerekmez.Fakat farzın üçüncü ve dördüncü rek’atların da sehven sukut edilmişse Ebu Hanife’ye göre sehiv secdesi gerekir.
-Münferit olarak namaz kılan kişinin açıktan veya gizliden okumasından dolayı, zahir rivayete göre sehiv secdesi gerekmez .Şu var ki gizli okunması gereken bir yerde mesela öğle namazında kasten açık okursa isâet ( kötü davranış ) etmiş olur . Münferidin gündüz kılınan nafile namazlarda açıktan okunması mekruhtur.
5-SECDE VE RUKUDA HATA : Rükû ve secdeyi , yani ta’dil-i erkana uygun olarak yapmayan kişi , sehiv secdesi yapmalıdır.Rükûnun ta’dil edilmesi yani düzgün yapılmasının ölçüsü , rükûda uzuvları sakin oluncaya kadar durup geri başını kaldırdığı vakit uzuvları sakin olunca oturup sonra ikinci secdeye varmaktır. Ta’dil terk olunmakla sehiv secdesi’nin vacip olacağı görüşü KERHİ’ye aittir. CÜRCANİ’ye göre ise sehiv secdesi lazım olmaz .EBU YUSUF ve ŞAFİİ’ye göre ise ta’dili erkanın farz olduğu,dolayısıyla terk edilmesi durumunda namazın fasit olacağı da dikkate alınarak ta’dili erkan konusunda titiz davranmalı , her bir rüknû düzgün yapmaya ihtimam gösterilmelidir.
-Bir kimse birinci veya ikinci rek’atında secdeyi yapmadığını namazı tamamladığı sırada hatırlasa namaz fasit olmaz secdesini yapar sonunda sehiv secdesi ile namazı bitirir.
6-KA’DEDE HATA : Bir kimse namazın birinci oturuşunu ( ka’dei ula ) unutup ayağa kalksa kıyama tam kalkmadan aklına gelse eğer oturuşa yakın ise ka’dei ülâsını yapar namazın sonunda sehiv secdesine gerek kalmaz.Eğer kıyama yakın ise oturur namazın sonunda sehiv secdesi yapar .Fakat tamamen kıyamda ise ve bir şey okumadan oturuşa geçse namazı fasit olur bu taktirde farz olan kıyam bozulmuş olur.Bu söylenenler farz namazların içindir.Nafile namazlarda ise her halükarda oturmak gerekir ve namazın sonunda sehiv secdesi yapılır.Bir kimse dört rek’atlı nafile namazlarda ilk oturuşu ( ka’dei ula ) yapmasa sehiv secdesi vacip olur.
7-TAHİYYAT’I TERK : Birinci veya ikinci oturuşta tahiyyat okumak terk edilse sehiv secdesi lazım olur .Çünkü vacibin terki söz konusudur.
-Birinci oturuşta teşehhütten sonra ”Allahümme salli ala muhammed ” dense sehiv secdesi lazım olur .Kimilerine göre de ” Ve ala ali muhammed ” denmedikçe sehiv secdesi gerekmez .EBU HANIFE’ ye göre ilk oturuşta teşehhüt ten sonra bir harf daha eklenecek olursa sehiv secdesi lazım olur.Kimi alimlere göre de Bir rükûn eda edecek miktar olmadıkça sehiv secdesi gerekmez , sahih olanda budur demişlerdir.
-Namazlarda tahiyyat , salavat ve zikirlerin açıktan okunması sehiv secdesi gerektirmez.
-Birici oturuşta imam teşehhüdü tezce bitirip üçüncü rek’ata kalkarsa , muktedi teşehhüdü tamamlamadan imama uymak için teşehhüdün bir kısmını terk etmemeli , teşehhüdü okuyuncaya kadar imama uymayı geciktirmelidir.
-Birinci oturuşta teşehhüt tekrar okunsa , sehiv secdesi gerekir ; son oturuşta teşehhüt ikinci kez okunsa sehiv secdesi gerekmez; üç dört defa okunacak olsa o vakit uzunca beklenmiş olur ve sehiv secdesi vacip hale gelir.
8-Öle namazının ilk oturuşunda namazı tamamladım zannıyla selam verdikten sonra henüz iki rek’at kılmış olduğunu hatırlasa kalkıp namazını tamamlar ve sonunda sehiv secdesi yapar.
-Namazdan cıktım zannıyla bir kimse selam vermeyi unutarak ka’dei uzatsa, sonra namazdan çıkmadığını hatırlasa hemen selam verir ve sehiv secdesi ile tamamlar.
9-Bir kimse namazda kaç kez yanılırsa yanılsın , kendisine vacip olan sadece bir kez sehiv secdesi yapmaktır.
10-İmama sonradan yetişen kimse unutarak imamla birlikte selam verecek olsa sehiv secdesi gerekmez.
11-Sehiv secdesi yapması gereken kişi,bunu unutarak selam verse,araya dünya kelamı da girmeden sehiv secdesi yapması gerektiğini hatırlasa mescidden çıkmadıkça ve söz söylemedikçe sehiv secdesi yapabilir.
12-Bir kimse öğle namazını ”Üç rek’at mı toksa dört rek’atmı kıldım ? ” diye kuşkulansa ; eğer bu kuşku ilk kuşkusu ise namazı baştan kılar, bu kuşku ilk değilse biraz düşünür,kanaatine göre davranır.Namazı yeniden kılması gerekmez.
-Bir kimse kıldığı rek’atın ikincimi yoksa üçüncü mü olduğu hususunda şüphe etse bu rek’atı ikinci rek’at sayar geri kalan rek’atları tamamlar .Akşam namazı ile vitir namazının durumu bunlardan farklıdır.Bu kuşku bunlardan birinde ortaya çıkarsa , oturmak gerekir çünkü kuşku edilen rek’atın üçüncü olma ihtimali bulunmaktadır. Kuşku edilen rek’atın ikinci rek’at olma ihtimaline binaen de teşehhütten sonra bir re’kat daha ilave edilir ve sehiv secdesi ile namaz tamamlanır.
-Dört rek’atlı namazlarda , kılınmakta olan rek’atın dört mü beş mi olduğunda kararsız kaldığımızda tehiyyata oturulur ve ilaveten bir rek’at daha kılınır sonunda sehiv secdesi yapılır .Eğer 5 rek’at kılmış isek sonunda ilave ettiğimiz bir rek’at nafile yerine geçer.
13-Bir kimse ” Öğle namazını kıldım mı kılmadım mı? ” diye kuşku duysa , vakit içinde ise bu namazı kılmak lazımdır , vakit çıktı ise bir şey gerekmez.
14-Mesbuk , yani cemaatle namaza sonradan katılan kimse imam ile birlikte sehiv secdelerini yapar,isterse bu sehiv secdesini gerektiren iş , kendisinin uymasından önce gerçekleşmiş bulunsun.
-Mesbuk, henüz imam selam vermeden ayağa kalkıp kıraatte hatta rükû da bulunduktan sonra imam selam verse sehiv secdesi yaparsa , mesbuk bu secdelere iştirak eder.Bu ana kadar yapmış olduğu kıraat ve rükû aradan kalkar , hiç yapılmamış gibi olur.İmamın selam vermesinden sonra eksik kalan rek’atlarını tamamlar.Bununlar birlikte imama uymayıp sehiv secdesine katılmasa namazı fasit olmaz kendisi sehiv secdesi ile namazını tamamlar.
-Mesbukun , imamdan sonra kendi başına kılacağı re’katlar dan birinde sehiv etmesi durumunda sehiv secdesi yapması gerekir.Daha önce imamla birlikte sehiv secdesi yapmış olması bunu değiştirmez.
-Mesbuk , imam ile birlikte yanılarak selam verse bundan dolayı sehiv secdesi gerekmez.Fakat imamın selamından sonra selam verse sehiv secdesi gerekir.Çünkü birinci durumda muktedi , ikinci durumda ise münferittir. Muktedi’ye kendi sehvinden dolayı sehiv secdesi gerekmez.
15-Sehiv secdesi yapan imama uymak caizdir.Bu şekilde imama uyan kişi cemaate yetişmiş olur
16-İmamla cemaat arasında ihtilaf olursa mesela cemaat üç kıldın dese , imamda dört kıldığını söylese eğer imam dört kıldırdığından eminse cemaatin sözüne itibar edilmez. Eğer imam emin değilse söz cemaatindir.
