Secdelerle ilgili meseleler in ilk konusu ; ( SEHİV SECDESİ )
–Sehiv secdesi , unutma veya dalgınlık gibi durumlarda herhangi bir farzın ertelenmesi veya vacibin terk edilmesi gibi durumlarda namazın sonunda yapılan secdelere denir.Sehiv secdeleri sayesinde namazda meydana gelen eksiklik telafi edilmiş olur.
-Sehiv secdesi gerektiren bir durum olursa Hanefilere göre sehiv secdesi yapmak vacip , Maliki ve Şafilerde namazın bir kaç sünnetinin terki durumunda yapıldığı için , sehiv secdesi yapmak sünnettir.Hanbelilerde ise bazen vacip , sünnet ve mubah olarak da görülür.Mesela namazın sünnetini terk etmekten dolayı sehiv secdesi yapmak mubahtır.
( SEHİV SECDESİ YAPILIŞI )
–Son oturuşta Tahiyyat duası okuyup iki yana selam verildikten sonra secde yapılır sonra tekrar oturuşta tahiyyat, ,Salli , Bârik Rabbenâ duaları okuyup selam verilir.
-Son oturuşta , sehiv secdesi öncesinde her iki tarafa selam verileceği görüşü Ebu Hanife ve Ebu Yusuf a aittir.İmamı Muhammed’e göre ise sağ yanına selam verildikten sonra sehiv secdesi yapılır.Sonraki Hanefi alimler , imamın sehiv secdesi için iki yanına selam vermesi durumunda cemaatten birinin namazı bozacak iş işlemesinin veya namaz bitti görüşünün imam olan kişi için , diğer ikisinin görüşünün ise tek başına namaz kılan için münasip olduğu belirtilmiştir.Safi ve Ahmed b. Hanbel’e göre sehiv secdesi selamdan hemen önce yapılır.
–İmamı malike göre sehiv secdesi namazda ziyade bir fiil işlemek yüzünden yapılacaksa selamdan sonra , bir noksanlık yüzünden yapılacaksa selamdan önce yapılır.Namazda noksanlık yapmak , namaz içindeki bir müekked sünneti veya en az iki gayr-i müekked sünneti terk etmek durumunda olur.Namazda ziyade yapmak ise , namazın cinsinden olsun veya olmasın namazı bozmayacak kadar az bir fiil ilave etmek durumunda söz konusudur.Mesela namazın Rükûnlerin den rükû ve secde gibi bir fiilin fazladan yapılması namazda fazlalık yapmak olur .
-Sehiv için yapılacak 2 secde vacip olduğu gibi , tahiyyat okuyup selamla çıkmak da vaciptir.
-Sehiv secdesi yapması gereken kişinin, salavat duasını namaz oturuşun da mı yoksa sehiv secdesi oturuşun da mı yapılacağı konusunda iki görüş vardır.Hanefi fakihlerinden Kehri ye göre sehiv secdesinde , Tahaavi ye göre her ikisinde de okunur.bir kısım alimlere göre Kehri’nin görüşü daha evladır çünkü ;imam tezce selam verince cemaat imamın ne yapacağını sezer ve dikkatli davranır. Münferit hakkında ise Tahaaviye’nin görüşü daha evladır.
– İmama uymuş bulunan kişi, imam sehiv secdesi yaptığında onunla birlikte yapar , kendisi sehiv secdesini gerektiren birşey yapmışsa bundan dolayı sehiv secdesi yapmaz.İmam sehiv secdesi gerektiren bir şey yapmış fakat sehiv secdesini yapmamışsa muktedi de yapmaz.
( TERKEDİLMİŞ BİR FARZIN NAMAZ İÇİNDE KAZA YOLUYLA TELAFİ EDİLMESİ )
–Namazın farzlarından birinin terk edilmesi durumunda , bu farzın namaz içinde telafi ( tedarik ) edilmesi mümkün ise , farz olan bu fiilin namaz içinde kaza edilmesi gerekir.Kaza yoluyla telafinin mümkün olduğu durumlarda sehiv secdesi yapmak gerekir.Namaz içinde kaza yoluyla telafisi mümkün olmayan durumlarda namaz fasit olur yeniden kılınması gerekir.
-Telafi edilebilecek durumlar ise şunlardır;
A ) Bir kimse iftitah tekbirinden sonra namaza durup kıyamı yerine getirdikten sonra kıraatı unutarak rükû ya varsa ve rükuda aklına gelse rüku da iken 1 kurandan 1 ayet okuması terk ettiği farzı telafi etmiş olur fakat rüku değil de secdede kıraat yaptığını unutsa namaz fasit olur yeniden kılınması gerekir
B ) Bir kimse iftitah tekbirini alır kıyam , kıraatı yerine getirir sonra direk secdeye giderse 1. secde halinde rüku yapmadığı aklına gelirse ayağa kalkar rüku sunu yerine getirir namazına devam eder fakat 2. secdede rüku yapmadığı aklına gelirse namaz fasit olur tekrarı gerekir.
C ) Bir kimse 4 rek’atlı farz namazlarda son oturuşu ( ka’dei ahire ) unutup beşinci rek’ata kalksa, beşinci rek’atın secdesini yapmadan hatırlarsa hemen son oturuşa geçer ve sehiv secdesi ile tamamlar fakat beşinci rek’atın secdesini yapmış ise o namazı 6 rek’ata tamamlar ve bu namaz nafile yerine geçer namazını tekrar iade eder.
D ) Bir kimse namazın son oturuşunda ( ka’dei ahire ) selam vermeyi unutup beşinci rek’ata kalksa namazını sehiv secdesi ile tamamlar fazladan kılınan bir rek’at nafile yerine geçer.
NOT : Kişi iftitah tekbirini terk etmişse bunu kaza yolu ile telafisi olmaz namaz batıl olur.
NOT: Namazın herhangi bir vacibini bilerek ve Sehven ( yanılarak ) terk edilmesinin hükmü farklıdır.Bir vacip sehven terk edilmişse sehiv secdesi gerekmez.Fakat bu şekilde namaz eksik olur. Alimlerin birçoğu yaptığı pişmanlıktan dolayı namazın iade edilmesinin uygun olduğu görüşündedir fakat iki kural bunlarla farklıdır ki, Fatiha süresi ve birinci oturuşun ( ka’dei ula ) nın bilerek veya sehven terk edilmesi durumunda sehiv secdesi vaciptir.
