Rehber: Farsça yol gösteren, kılavuz anlamındadır.
Rehberlik: Yol göstermek, kılavuzluk etmek
Rehberlik, bir insana ya da insan grubuna, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir biçimde uyum sağlaması için uzman kişilerce belli bir süreç içinde yapılan yardımlardır.
Rehberliğin farklı tanımlarından 4 ortak unsur göze çarpar;
Rehberliğin amacı: Ferdin kendini gerçekleştirmesidir. Kişide var olan tüm kabiliyetlerin, yeteneklerin, kapasitelerin ortaya konulması, uygulamada alanına sokulması kullanılması ve geliştirilmesi.
Kişilerin karar verirken daha çok bilinçli ve daha az gelişi güzel davranmasına, dış baskılardan uzak kalmasına yardımcı olmak, rehberliğin en önemli amacıdır.
Rehberlik Çeşitleri
Fert Sayısına Göre Rehberlik:
Fonksiyonlarına Göre Rehberlik:
Yapıldığı alana göre rehberlik:
Eğitime ilgili rehberlik Ferdin kendi kabiliyeti ilgi, ihtiyaç ve imkanlarına uygun bir öğretim dalını seçip bu yolda başarıyla ilerlemesini sağlamak için uygun bir öğretim dalını seçip bu yolda başarıyla ilerlemesini sağlamak için yapılan yardımlardır.
Bu Yardımlar Şöyle Sıralanabilir:
Bu sayılanlar orta öğretim kurumlarında rehber öğretmenlerin görevleri arasındadır.
Kişisel problemlerle ilgili rehberlik:
Ferdin doğrudan kişisel problemlerine yönelik rehberliktir. Kişinin kendi psiko- sosyal bir realite olarak anlamasını ve kabul etmesine, fiziki ve sosyal çevresini gerçek boyutlarıyla idrak ederek, kendi kabiliyet ve imkanlarını bu realite içinde en iyi şekilde kullanabilmesine yardım eder.
Psikolojik Danışma
Danışma, müşavere, istişare, tedbir, ihtiyat, basiret, öğüt, nasihat anlamlarına gelir.
Nelson, Psikolojik danışmayı: “Kişide değişme olmaksızın onun hayatta baş etmedeki kaynaklarını daha iyi kullanmasını sağlayan yardım süreci” olarak görür.
Gibson ve Mitchel “bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüz yüze kurulan ilişki” olarak tanımlar
Yıldız Kuzdun’a göre “kişinin savunucu tutumunu bırakıp yeni yaşantılara açık hale gelmesi için yapılan yardımdır”.
Psikolojik danışma, rehberlik hizmetleri içinde yer alan, fakat rehberlik hizmetlerinin daha ziyade bireysel ve duygusal ağırlık verilen profesyonel bir hizmettir.
Psikolojik Danışman Amacı:
1- Semptomlardan kurtulmak
2- Kendine, çevresine ve kültürüne uyum sağlamak
3- İyi bir ruh sağlığı geliştirmek
4- Belli kaygı, korku ve fobilerden kurtulmak
5- Kişiliğini yeniden organize etmek
6- Kendini anlamak ve kabul etmek
7- Büyüyüp gelişmek olgunlaşmak
8- Varlığının bilincinde olmak
Weiner, psikolojik danışmayı, kişinin kendini anlayabildiği ve davranışlarını kontrol edebilmesini öğrendiği oranda yararlandığı bir öğrenme durumu olarak görür.
Weiner 4 amaçtan söz eder:
Rehberlik İlkeleri
1) insan saygıya değer bir varlıktır. Her insan sahip olduğu özellikler bakımından biriciktir.
2) Her insan seçme ve karar verme özgürlüğüne sahiptir. Rehberlik, ancak kişiye seçme özgürlüğü tanıyan çevrelerde var olabilir ve rehberliğin bir görevi de kişinin bu özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaya çalışmaktadır.
3) her insan yardıma ihtiyaç duyar ve yardım almalıdır. Her rehberlik faaliyeti uyum sağlama, yöneltme ve ayarlama diye sıralanan üç temel fonksiyondan birini yerine getirmelidir.
4) Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde gizlilik esastır. Rehberlik sürecinde konuşulan ve yaşananlar hiçbir şekilde açıklanmaz
5) Rehberliğin kendine has kuralları vardır. Nezaket, saygı, kişilik haklarını gözetme, suçlamama, mahcup etmeme ve azarlamama vb.
6) Rehberlik hizmetleri profesyonel bir yardım sürecidir. İnsan tanıma, iletişim kurma ve yönlendirme tekniklerini bilme ve bunları kullanabilme becerileri, sorun tahlil etme bilgileri, rehberliğin ilke ve kurallarını, alanın imkan ve sınırlılıkları şeklinde sıralanacak bir dizi uzmanlık bilgisi rehberlik uzmanlarında bulunmalıdır.
7) Rehberlikte gönüllülük ve içtenlik esastır. Hiç kimseye bu hizmetlerden yararlanması için baskı yapılamaz. Bu hizmeti yapması için de hiç kimse zorlanamaz.
8) Rehberlik yaşam boyu süren bir yardım sürecidir. İnsan hayatı boyunca rehberliğe muhtaçtır.
9) Rehberlik sürecinde değer yargıları açısından rahat olmak esastır
10) Rehberlik hizmetleri insana ve topluma karşı sorumluluktur. Rehberliğin amacı ferdin topluma dinamik ve sağlıklı bir uyum gösterebilmesi için gerekli duyarlılığı ve beceriyi kazanmasına yardım etmektedir.
Dini Danışma ve Rehberlik
İnsan kendini gerçekleştirme ve varlığını geliştirme yolculuğunda maneviyatı bir enerji kaynağı olarak kullanması her zaman kendi başına gerçekleştirebileceği bir hedef değildir.
Şüphesiz ki umutların, arzuların, endişelerin ve korkuların dengelenenmesinde, maneviyatın güçlenmesi ve zayıflamasında en etkin alan dindir, inançtır. İnsanlar inancı da manevi enerjiyi de birbirinden alırlar.
Bilgilenme ve rehberlik konularında din adamlarına ve din bilginlerine başvurma, önemsenen bir yol ve usul olarak devam etmektedir.
Dini Danışma ve Rehberlik Terimi:
Bu kavramlar bize batı dünyasından geçmiştir. Bu kavram pastoral care denilen ve genellikle rahiplerin ve papazların özellikle kilise dışında yürüttükleri dini danışmanlık ve rehberlik hizmetlerini ifade eder.
Dini danışma ve rehberlik, insanın problemlerine, inandığı dinin değerleriyle ilişki kurarak çözüm getirmektedir.
Dini Danışma ve rehberliğin amacı:
Peygamberlerin görevlerinden farklıdır. Rehberlik her dinin bağlarına yönelik olarak, sahip oldukları sorunlarının çözümüne katkı, maneviyatlarını yükseltme ve iç huzuru sağlama gibi amaçlara taşımaktır.
Clebsch ve Jaekle ikisi bu hizmetin 3 ayrı fonksiyon icra ettiğini ifade ederler.
Bunlara ek olarak dini yönden ikna etme, uzlaştırma fonksiyonları da dini danışmada yer alır.
Dini Danışma ve Rehberlik İhtiyacı:
İslam dini, yardımlaşmayı ve dayanışmayı ibadet sayan, muhtaçların, çaresizlerin, düşkünlerin ve sıkıntı içinde alanların yardımına koşmayı Müslümanlara görev olarak yükleyen bir dindir.
İslam toplumlarında gözle görülür bir şekilde yaygınlaşan din konulu sorunlar ve sıkıntılar, dini danışma ve rehberli konusunda bilimsel ve metodik çalışmalar yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
