Aile; sosyal, dini ve hukuki yönleri bulunan bir kurumdur. Rum suresi 21.ayet yuva kurmakla ilgilidir.
Çocuklar dünya sınavının en büyük konusudur. Bir babanın çocuğuna bırakacağı en büyük miras, iyi bir isimle güzel bir terbiyedir.
Kur’an evliliği “ağır sorumluluklar yükleyen bir ahid, sapasağlam bir sözleşme” olarak niteler.
Evlilik; karakteristik özellikleriyle ibadet mahiyetine de sahip tipik bir medeni sözleşmedir.
Düğün yemeği: velime
İslam’da evliliğin temel özelliği, karşılıklı hak ve sorumluluklar doğuran bir akid olmasıdır. Tarafların hak ve sorumluluklarının hukuki güvenceye bağlanması için 2 şahit şarttır. Evlenme toplumsal mahiyete sahiptir. Karşılıklı hür irade zorunludur. Bu iradenin beyanının açıklığının sağlanması gerekir.
Bütün fıkıh mezheplerine göre iki şahit nikah akdinin sıhhat şartıdır. Nikahın duyurulması Maliki mezhebine göre nikah akdinin sıhhat şartıdır. Evliliği zinadan ayıran akde bağlı açıklıktır.
Hz. Ömer; toplumun bilgisinden uzak bir şekilde iki kişinin tanıklığında gerçekleşen evlilikleri gizli nikah olarak değerlendirmiş. Bu yola başvuranları cezalandıracağını söylemiş.
Şahit şartı, akdin açıklığını sağlar. İhtilaf halinde yargı kurumu nezdinde ispat aracı olur.
İrade beyanı: nikah akdinin kurucu unsurlarındandır.
İrade beyanının, her türlü baskı ve ayıptan uzak bir şekilde gerçekleşmesi gerekir. Yoksa nikah sahih olmaz.
Hanefilere göre yetişkin kızlar tek başlarına evlilik kararı alabilirler.
Maliki, Şafii, Hanbeli mezhepleri böyle evliliği geçersiz sayar.
Fıkıh bilginlerinin çoğu; evliliğin hukuken geçerli olabilmesi için velinin iznini şart koşar.
Seçilen eşin denk olması – küfüv, eşler arası denklik – kefaet Bir kız kendisine denk bir eş seçmişse, ailesi de müdahale ediyorsa; Maliki ve Şafiilere göre bu durumda veli velayet yetkisini kaybeder. Halbuki nikahın sıhhati için velayeti zorunlu görmüştür (bu iki mezhep).
Ergenlik çağına gelmiş bir kız, rızası olmadıkça evlendirilemez. Dayanağı -Hadis-i Şerif-
Genç kız denk birisiyle evlenmek istiyorsa hukuki bir sebep olmadıkça velisi itirazda bulunmamalıdır. Dul bir kadın eşini seçme konusunda tek başına yetkilidir.
Müslüman bayan dini ne olursa olsun gayri müslim erkekle evlenemez.
Evlenme akdi : devamlılığı esas alan süresiz bir sözleşmedir.
Mut’a nikahı : zamanla kayıtlı ve birbirlerinin cinselliklerinden yararlanma amacı taşıyan evliliktir. Peygamberimiz ebedi olarak yasaklamış.
Boşama: kocanın tek taraflı iradesiyle evliliği sonlandırma beyanı.
Serbest boşama sistemi: evlenme akdinin kuruluşu gibi sonlandırılması da tarafların iradesine bağlıdır. Tek taraflı veya karşılıklı olabilir.
Boşamayı yasaklayan sistem: Tanrı’nın birleştirdiğini kimse ayırmaya yetkili değildir.
Belli sebeplerle yargı kararıyla boşanma: boşama kararını yargı verir. Belirli sebep olması gerekir.
Kendine özgü farklı bir boşama sistemi:
Tefvizu’t-talak: erkeğin boşanma hakkını kadına devretmesi.
Hukuki Aile Kararnamesinin 37. Maddesiyle: boşama kararının belli bir süre içerisinde ilgili mahkemeye bildirilmesi zorunlu hale getirilmiş.
İslam’da erkeğe tam boşama yetkisi verilmesinin tenkit konusu olması, İslam’ın değerler sisteminin bir bütün halinde ele alınmasından kaynaklanır.
İslam boşamayı (talak) üç ile sınırlandırmıştır. Üçüncü boşama ile birlikte tarafların tekrar yuva kurmaları şer’i tahlil şartına bağlanmıştır.
Sunni boşama: cinsel ilişkinin yaşanmadığı temizlik döneminde ve bir talak hakkını kullanarak boşama.
Bid’i boşama: adet döneminde, cinsel ilişkinin yaşandığı temizlik evresindeki boşama.
Bir temizlik evresindeki birden fazla boşama. Bu tür boşama sünnete uygun olmadığı için bid’i boşama denmiştir. Aynı anda üç boşama sünnete aykırıdır. Bütün mezheplere göre, çağdaş hukukçulara göre; bu tür boşamalar bidat ve haramdır ama hukuken geçerlidir.
Yani bid’i boşama tıpkı sünnete uygun boşama gibi sonuç doğurur.
Tüm mezheplere göre aynı anda 3 boşama kesin ayrılık meydana getirir. (Sahabe, tabiun neslinin önde gelenleri de bu görüşü savunur.) Bu görüşü benimseyenler Hz. Ömer’i örnek almışlar.
Sahabe, tabiun, ilk müctehid imamlardan bazılarına, ibn Teymiyye, İbn Kayyım el Cevziyye, Şevkani ve günümüz İslam hukukçularının çoğuna göre aynı anda 3 boşama 1 boşama sayılır. Hz. Peygamber ve Hz. Ebu Bekir’in uygulamalarını delil gösterirler.
Rukane b. Abdi Yezid aynı anda 3 boşama yapmış. Efendimiz bunu bir boşama saymış ve eşine dönmüş.
Hz. Ömer aynı anda 3 boşama hakkını kullanan birini kırbaç cezasına çarptırmış.
İbn Abbas, Zübeyr b. El Avvam, Abdurrahman b. Avf, Abdullah b. Mes’ud Hz. Ömer’in görüşüne katılmamış.
Talak suresi 2. Ayet ; boşanmada iki adil şahitten bahseder.
Vucub: hukuki zorunluluk
Nedb: tavsiye
Ric’at: kocanın iddet süresi içinde eşiyle aile hayatına geri dönmesi.
Fıkıh bilginlerinin çoğunluğuna göre; iki şahit ric’i boşamalar için şarttır. Buhari, Hz. Ali, İbn Abbas, İbn Hazm, Cafer es Sadık da aynı görüştedir.
Mehr-i müeccel: tehir edilen mehir
Ric’i talak: dönüşlü boşama
Bain talak: dönüşsüz boşama
Sıhriyet: akrabalık bağı – amaç: makasıd – araç: vesail
Kocası ölen kadın hamile değilse 4 ay 10 gün bekler. Hamileyse doğum yapana kadar bekler.
Boşanan kadın adet/hayız görüyorsa üç kurü, adet görmüyorsa 3 ay bekler.
Kurü: Hanefilere göre 3 adet dönemi, Şafilere göre 3 temizlik dönemi.
İddet hükmünün amaç ve hikmeti gebeliğin belirlenmesine indirgenemez, amaç bu olsaydı menopoza girenler iddet beklemezdi.
