GEÇERLİLİK ŞARTLARI
Orucu bozacak davranışlardan kaçınmak ve niyet etmiş olmak şarttır. Şafiiler niyeti rukun saymışlardır.
Hanefiler’e göre ramazan orucu , nafile oruçlar ve vakti belirlenmiş adak oruçlarının niyet etme vakti gün battıktan sonra başlayıp ertesi gün öğlen namazının vaktinden az önceki vakte kadar devam eder.Öğle vakti girdikten sonra hiç bir oruca niyet edilmez.
Şafiiler’ e göre ramazan orucu kaza orucu ve adak oruca geceden niyet etmek şarttır.Fakat nafile oruca zevalden önce niyet etmek caizdir.
Malikiler’e göre niyetin geçerli olması için güneş batmasından itibaren gecenin son kısmına kadar veya fecrin doğması ile birlikte yapılması gerekir.
Zimmette sübût bulmuş ( başlanmış fakat bir sebeple tamamlanmamış nafile orucun kazası ve ramazan orucunun kazası zimmette sabit olmuş ve borçluluğu kesinleşmiştir , fakat ramazan orucunun kendisi zimmette sabit değildir , yani bir kimse ramazana yetişemeden ölse ondan sorumlu değildir) oruçlara ise en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olması gerekir. Kefaret oruçları ile mutlak adak oruçları ( nezr-i ğayri muayyen ) da zimmette sübût bulmuş borç kapsamına girmektedir.Bunlara ikinci fecr’den önce niyet etmek gerektiği gibi hangi oruç olduğunu da belirtmek gerekir.Bir kaza orucuna ikinci fecrin doğmasından sonra niyet edilmiş olsa bu oruç nafile oruç yerine geçmiş olur.
Niyetin Şekli ; Fakihlerin çoğunluğuna göre ramazanın her günü için ayrı ayrı niyet edilmesi şarttır.Yarın ramazan olduğu halde , bir kişi nafile oruç tutmaya niyet etse bile bu ramazan orucu yerine geçer , vakti belirli adak oruçları da aynı şekildedir.
Güneş batmadan ertesi günün orucuna niyet edilmez.Niyet eden kişi ikinci fecrin doğmasına kadar niyetini geri alabilir ve bu zamana kadar oruç yasakları onun için geçerli değildir.
Niyette tereddüt olursa veya niyeti şarta bağlarsa niyet gerçekleşmez. Niyet kesin azim ve karar demektir.
Daha önceden oruç tutmayı adadığı belirli bir günde başka bir vacip oruca ,( mesela ; kefaret orucuna veya bir ramazan orucunun kazasına) niyet ederek oruç tutacak olsa , ağırlıklı görüşe Hem kefaret hem de nafileye niyet edilerek tutulan oruç , kefaret yerine geçer.Fakat hem kaza hem de yemin kefaretine niyet edilerek tutulan oruç her ikisi yerine de geçmez nafile oruç olur.
Ramazan orucunun kazasını yaparken belirleme yapılmasa “kazası gereken oruca” diye niyet edilebilir.
İ’TİKÂF
Alimler, oruçlunun ramazanın özellikle son on gününde itikafa girmesini müstehap kabul etmişlerdir. Hanefilere göre itikaf kifai sünnettir. İtikaf bir ibadet nevi olduğundan itikafa girenin mükellef olması , itikafa bir mescitte girilmesi ve niyet etmesi gerekli görülür , kadınlar evlerinde bir odada itikafa girerler.
Nafile itikaflar dışarıya çıkmakla bozulmaz.Ancak vacip itikaflarda zorunlu ihtiyaçlar dışında itikaf mahallinin terkedilmesi itikafı bozar.
