Uzak doğunun iki önemli dini geleneği Çin ve Japon dinleridir. Her iki dinin ortak noktalarından biri “atalara saygı”dır. “Yoga veya meditasyon da ortak noktalarıdır.” Yin ve yang ilkesinin evrendeki etkisine olan inanç da ortak noktalardandır.
Taoizmin tanrıyı ifade etmek için kullandığı bir kavramdır. Kurucusu LAO TSE ‘ dir. Eseri TAO-TE-KİNG (yol ve onun erdeminin kitabi)
Taoizm ; konfüçyanizm’le birlikte çinin milli dinlerinden biridir. Taoizm öğretilerinde yoğun olarak sırlara yer verir. Alemi “Ying ve yang ” diye isimlendirilen iki zıt kutubun ilişkisinden hareketle izah eder.
Taoizm, başta çin olmak üzere tayvan, Japonya, kore ve Amerika ile kısmen bazı Avrupa ve asya ülkelerinde tarafları olan bir dindir. Kurucusu LAO-TSE nin gerçek adı Lİ-Tan’dır.
LAO-TSE : İhityar bilge veya yaşlı üstad anlamına gelir. Öğretilerinde erdeme ve bilgiye atıf yaptığı için LAO-TSE lakabı verilmiştir.
İNANÇ ESASLARI:
TAO İNANCI : hem Taoizm hemde konfüçyanizmde merkezi bir öneme sahip olan tao kelime olarak yol, yaratıcı, ilke, yön, yol gösterme, söyleme ” anlamlarına gelir. Alem yaratılmadan önce Yaratıcı ilke olarak “TAO” vardı. TAO, dünyanın da içinde yer aldığı bütün varlığı yöneten sebeptir. TAO, ying ve yang arasındaki tezadı birleştiren ilkedir. TAO ; kendiliğinden varolandır, herşeyi besleyen ve yaratandır. Bazen “ana” diye de isimlendirilir.
YİNG VE YANG İNANCI : kainattaki herşey olumlu olumsuz iyi kötü gibi her türlü zıtlığı temsil eden Yİng ve Yang ilkesine göre meydana gelmekte ve hareket etmektedir.
AHİRET İNANCI : Dünya geçicidir. Önemli olan kalıcı olanı elde etmek ve ona ulaşmaktır. TAOizm de ahirete ilişkin anlatımlar BUDİZMin etkisiyle gelişmiş. İnsanlar bu dünya da yaptıkları iyi ve kötü işlerin karşılığını hem bu dünya da hemde gelecek dünyada görecektir.
KUTSAL KİTAPLAR : en önemli kutsal kitabi, tao-te-king’dir. Çinin büyük klasikleri arasındadır.
İBADET: TAO’ya ve çeşitli tanrılara ibadet yapılır. Taoistlerin evlerinde kapı önlerinde yer alan dolapların içinde tanrı tasvirleri ve putları bulunur. En meşhur tanrıları savaş tanrısı KVAN-Tİ ile zenginlik tanrısı SHİN’Dir.
İlk baharda yapılan ibadet ve kutlamaların ayrı bir önemi vardır. Mabetlerine çince de “miao”, manastırlarına “kung” ve manastır mabedine “kuan” denir.
MEZHEPLER: Taoizmin sayısız mezhepleri bulunur. Bu mezheplerden günümüzde varlığını devam ettirenlerin iki temel karakteri vardır.
Taoizmin en önemli dört yorumu veya ekolü :
Simyacı Ekol : Sihir ve büyüye dayalıdır. Temsilcisi CHİANG TAO Lin
Mistik Ekol : TAO’yu akıl ile keşfetmek mümkün değildir. Ancak Duyularımızla anlarız. Temsilcileri CHUANG- TZU ve LİEH TZU
Ferdiyetçi Ekol : Herşey belli bir kadere bağlı hareket eder. Cemiyet kurallarının önemi yoktur. Temsilcisi YANG-TZU.
Legalist Ekol : Herşeyin bir kuralı vardır. Devlet, halkının huzuru ve sadeti için kanunlara uymalarını sağlamalıdır. Temsilcileri HAN-Fei-Tzu, SHANG-Tzu, Lİ-SSu
CH’AN Mezhebi : Mahayana budizminin çindeki koluna verilen bir isimdir. Çin Budizmi de denir. Chan Budizm ile taoist tabiat felsefesinin karışımından meydana gelir. Bu anlayış hakikati tüm farklılıklardan uzak olarak birden ve bir bütün olarak kavramayı hedefler.
Milli bir dindir. Taoizmden sonra Çinin en önemli ikinci yerli dinidir.
Konfüçyanizm bireyin erdemli olmasından hareketle toplumun sadetini devletin sadetiyle birlikte ele alır. Bu yüzden öğretilerinde daha çok yöneticilere yönelik tavsiyelerde bulunması ile ön plana çıkar.
M.Ö 6. Y.y ‘ da Şunkiyu döneminde yaşayan ve büyük mürşid olarak bilinen konfüçyüz (Kung Fu Tzu) tarafından kurulmuştur. Günümüzde en başta Çin olmak üzere Vietnam, kore, Japonya ve tayvanda taraftarları vardır.
İNANÇ ESASLARI:
Tarı inancı : Eski çindeki tanrı inancıyla aynıdır. Çinin en büyük tanrısı olarak kabul edilen TİEN (gök tanrısı) ile kainattaki düzenin kurucusu anlamında ki tanrının diğer bir ismi olan taO konfüçyüsçülük te de varlığını devam ettirmiştir.
Ying ve Yang inancı: Konfüçyanizm, evrenin yaratılışının ve varlığın kökeninin iki asli doğrucu ilke olan Ying ile Yang’ın karşılıklı etkileşimi olduğunu kabul eder. İki zıt kutbu temsil eden Ying ve Yang, Yüce hakikat veya Yaratıcı İlke’den (Tai Çi) çıkmıştır. Her şey sürekli bir değişim içindedir.
Ying, yeryüzü edilgenlik, olumsuzluk, karanlık, dişiliktir ve siyah renk ile temsil edilir.
Yang ise aksine gökyüzü, etkinlik, olumlu olan, aydınlık, erillik ve beyaz renktir.
AHİRET İNANCI:
Bu konuda bilgi verilmemiştir. Ancak, öldükten sonraki hayatın iyi ve huzurlu olmasının bu dünyadaki hayata bağlı olduğunu belirtmiştir. Yapılan kötülüklerin cezalarının bu dünyada görüleceğini belirtmiş. İnsanların bu dünyaya geliş gayelerinin “doğruluğu gerçekleştirmek” olduğunu ifade eder.
Beş Klasik (Vu King) : Konfüçyüs’ün Çin’e ait eski metinlerden derleyerek ortaya koyduğu 5 kitaptır. Konfüçyanizmin, en önemli metinleridir.
1- Değişiklikler Kitabı (Yi King): Çin’in en eski kutsal metnidir. Metafizik olaylar, sembolik anlatımlar, şekiller yer alır.
2- Tarih Kitabı (Şu King): Çin’in en eski tarih kitabıdır.
3- Şiirler Kitabı (Şi King): 305 şiir ve 4 bölümden meydana gelir.
4- Töreler Kitabı (Li King): Dini törenler, ritüeller, merasimler yer alır.
5- İlkbahar ve Sonbahar yıllıkları (Şun Kiyu King): Konfüçyus’a aittir. Lu ülkesinin on iki yöneticisinin idari görevleri, günlük olaylar nakledilir.
Dört Kitap (Se Şu):
1- Konfüçyüs’ün konuşmaları (Lun Yü) : 20 bölümdür.
2- Mensiyüs’ün sözleri (Mong Tse) : Konfüçyüs’ün en önemli takipçisidir.
3- Orta Yol Dpktrini (Şung Yung) : Gök ve insan ilişkileri, diğer insanlarla ilişkiler.
4- Büyük Bilgi (Ta Hsiah) : Konfüçyüs’ün ahlak, siyaset ve eğitime sair görüşlerini ihtiva eder.
İBADET:
Ritüeller ve ibadetlerin Konfüçyanizm’de çok önemli yeri vardır. İbadetin temeli Gök Tanrı’ya, Yer’e ve atalarına tapınma ve törenlere dayanır. Konfüçyanizm’in gayesi erdemli ve mükemmel insan olabilmektir.
Konfüçyanizm’de ibadet: tütsü yakılması, hububat, bir fincan şarap ve kurban sunulması, dini müziklerin çalınması ve eşliğinde dans edilmesi. Toplu halde dua edilir. Ferdi ibadet ve dua şartı yoktur. Gök Tanrı’ya (Tien) tapınıp dua ederler, kurbanlar takdim ederler. Atalara dua etmek ibadet kabul edilir. Akraba ve aile bağlarını canlı tutmak ibadet kabul edilir. Mezarlara hediyeler ve kurban sunmak önemlidir. İlkbahar ve sonbaharda Kofüçyüs için yapılan ibadetler, yükseliş rütbeli töneticiler tarafından idare edilir. Tütsüler yakılır, hububat, bir fincan şarap ve kurban sunulması, dini müziklerin çalınması ve eşliğinde dans edilmesi.
Mezhepler: İki mezhep ortaya çıkmış.
Tanrıların yolu veya Kamilerin yolu anlamına gelen Şinto kelimesinden türetilen Şintoizm, Japonya’nın yerli en eski dinlerindendir. Düzenli bir inanç doktrinine sahip değildir. Şintoist inançlar genellikler Japonya’ya dışarıdan gelen dini inançlara bir tepki olarak gelişme göstermiştir. Önceleri Japonlar bu dine Kami no miçi adını vermiştir.
Budizm, konfüçyanizm ve Taoizm’den Japon dini olan Kami nomiçi’yi ayırmak için bu dine Şinto adı verilmiştir.
Şin-Tanrı , Ta(Çince de TAO) yol anlamına gelir. Japonyanın milli dinidir. Bunu Meyci gerçekleştirmiştir.
İNANÇ ESASLARI:
Şintoizm’de tanrısal varlığın her yerde mevcut olan belirtilerine Kami denir. Şintoizm’in kutsal kitabı Kojikiye göre sekizyüzbini Nigongi’ye göre seksen bin tanrı vardır. Bunların başkanı Amaterasu’dur. Amaterasunun tapınağı ise şehrindedir. Japonların güneşin doğuşunu oradan izlemeleri hac görevini yerine getirmeleri anlamına gelir. Amaterasunun sembolü sekiz köşeli aynadır.
Şintoisler dünyanın üç tabakası olduğuna inanırlar. Gök, yer ve yeraltı tabakaları.
Şintoizm de tanrıların putları yoktur. Onları temsil eden ayna, kılıç gibi sembolleri vardır.
Komi İnancı : Genel olarak tanrısal varlığın bir yerde mevcut olan belirtilerine kami denir. Kamiler; tabiat güçlerinden, ulu atalarından veya ilahi ve ruhani varlıklardan olabilir. İmparatorun kamisi Güneş tanrıçası amaterasudur.
