Huzaa kabilesinin bir kolu olan Müstalik kabilesi reisi Haris b. Ebu Dırar’ın at ve silah aldıktan sonra çevredeki kabileleride yanına alarak Medine üzerine yürüyeceğine dair haberler Medine’ye ulaştı.
Hz. Peygamber bu haberin doğruluğunu araştırınca bin kişilik bir kuvvetle Medine’den yola çıktı.
Medine’de Zeyd b. Harise’yi vekil bıraktı. Hz. Aişe ve Hz. Ümmü Seleme’yi beraberinde götürdü.
Müreysi kuyusunun başında karşılaştığı düşmana önce Hz. Ömer’i göndererek onları İslama davet etti. Fakat bu daveti kabul etmeyip savaştılar ve yenildiler. Savaş sonucunda Beni Müstalik kabilesinden 10 kişi öldü. Geriye kalanlar teslim oldular.
Hz. Peygamber, Beni Müstalik’in reisi Haris’in kızı Cüveyriye ile evlendi. Bu evlilik Müstalikoğulları ile Müslümanları yakınlaştırdı ve bu kabile İslamiyet’i kabul etti.
Müstalikoğulları Gazvesi sonunda Hz. Aişe’ye yapılan iftira olayı vuku buldu. Hz. Aişe savaştan döndükten sonra iftirayı duyunca bir ay kadar hasta yattı. Hz. Aişe’nin suçsuz olduğunu bildiren ayetler (Nur 24/ 11-20) nazil oldu.
Ahzab Savaşı adıyla da bilinir. Yahudilerden Beni Kaynuka ile Beni Nadir, hicretten sonra Müslümanlarla gerçekleştirilen antlaşmayı kısa sürede bozup Mekke müşrikleriyle işbirliği içine girmişler ve daha da ileri giderek Hz. Peygamber efendimizi öldürmeye teşebbüs etmişlerdir. Gatafan kabilesi ve etrafındaki bazı kabileleri de kendilerine yardım etmeleri konusunda ikna ettiler.
* (Önce Kaynuka sonra Nadir Yahudileri Medine’den çıkarılmışlardır. Sadece Kurayza kabilesi kalmıştır.)
Kureyş müşrikleri, Ehabiş ve diğer kabilelerden topladığı kişilerle birlikte 4 000 kişilik bir ordu oluşturdular. Düşman ordusunun sayısı 10 000‘e ulaştı.
Müşriklerin ordusuna Ebu Süfyan komuta edecekti. Orduda 300 at, 100 deve vardı.
** Hendek kazılma fikrini ortaya atan sahabi Selman-ı Farisi’dir.
3 000 kişi geceli gündüzlü, 9 metre eninde ve 4,5 metre derinliğinde hendek kazmaya başladılar. Kazı işi 6 gün sürdü.
Düşman orduları büyük bir hırsla gelip hesapta olmayan hendeği görünce şaşırıp kaldılar. Hendeği geçmeye çalışan Amr’ı, Hz. Ali öldürdü. İkrime b. Ebu Cehil de hendeği geçmesine rağmen, üstüne hücum eden Müslümanların saldırısını görünce, geldiği gibi kaçtı.
Ebu Süfyan hendeğin kendilerine engel olduğunu anlayınca, Medine’nin Güney kısmında ikamet eden Benu Kureyza Yahudileriyle anlaşıp onlara Peygamberimizle olan anlaşmalarını bozmalarını teklif etti. Benu Kureyza Yahudilerinden bazıları saldırı teşebbüsüne geçtiler. Peygamberimizin halası Safiyye bt. Abdulmuttalib, diğer kadınlar ve çocuklar ile Hassan b. Sabit’in evinde toplandılar. Yahudilerden biri bu eve baskın yaptı ve saldırmaya teşebbüs etti. Hz. Safiyye bir sırıkla kafası vurup öldürdü.
Peygamberimiz ve ashabı o gün güneş battığı halde öğle ikindi ve akşam namazlarını kılamamışlardı. Daha sonra kaza ettiler.
* Gatafan kabilesine mensup Nuaym b. Mes’ud, Müslüman oldu. Allah Rasülü Nuaym’ın müslümanlığını gizlemesini ve Beni Kureyza Yahudilerine gidip onları, İslam düşmanlarının aleyhine kışkırtmasını, Müşriklerle olan ittifaklarını bozmalarının daha faydalı olacağını hatırlatmasını istedi. Nuaym, Müşriklerle Banu Kureyza’nın ittifakını bozdu. Nuaym’ın bu başarısının ardından, şiddetli bir rüzgar çıkıp ortalığı toz duman içinde bıraktı. İslam düşmanlarının çadırları yıkıldı, ateşleri söndü, askerlerin gözleri kumla doldu. Düşman tamamen yorgun düştü.
* Bu durum Ahzab, 9-10 , 25. Ayetlerde haber verilir. Ayetlerde de ifade edildiği gibi, düşman hiçbir şey elde edemeden Mekke’ye döndü.
* Savaş 24 gün devam etti. İki ordu da karşılıklı ok atışlarıyla savaşı sürdürdü.
* Müslümanlardan Enes b. Evs, abdullah b. Sehl, Tufeyl b. Numan, Sa’lebe b. Ganame, Ka’b b. Zeyd şehid oldular.
Müşriklerde 8 zayiat verdi.
Benu Kureyza, Benu Nadir Yahudileriyle akrabadır. Hendek savaşından sonra Cebrail a.s “Ey Muhammed! Allah sana Benu Kureyza üzerine yürümeni emrediyor.” vahyini getirdi.
Peygamberimiz, mücahitlerle beraber Kureyza kabilesine yaklaştı ve muhasara altına aldılar.
* Peygamberimizin 36’sı atlı olmak üzere 3 000 mücahitle gerçekleştirdiği muhasara 15 gün sürdü. Yahudiler yardım gelmeyince anlaşmadan başla çıkar yol bulamadılar.
* Hüküm verilmesi için Sa’d b. Muaz’ın hakem tayin edilmesini Peygamberimize bildirdiler. Muaz, Rasulüllah’ın yanında hüküm vermeye çekinmişti. Fakat Rasulüllah emredince: ” Kadınları ve çocukları esir alalım. Mallarını da kendimiz için alalım. Buluğ çağına gelen erkeklerin de boynunu vuralım.” hükmünü verdi.
* Benü Kureyza Yahudilerinden Üseyd b. Sa’y, Sa’lrbe b. Sa’y ve Esed b. Ubeyd Müslümanlığı kabul ettiler; Medine’de kaldılar.
* Sa’d b. Muaz’ın verdiği hüküm gereğince Müslümanlara karşı savaşa katılan Benu Kureyza Yahudileri, Medine’de sırayla dizilip, isimleri çağırılarak birer birer öldürüldü. Öldürülenlerin sayısı 400 ile 600 arasındadır. İçlerinden bir tanesi kadındır ki o, bir Müslümanı değirmen taşıyla öldürdüğü için kısas yapılmıştır.
* Benu Kureyza Yahudilerinden 1 500 kılıç, 300 zırh, 1 000 ok ganimet olarak alındı. Esirler Necid ve Şam bölgesinde at, silah ve savaş malzemeleri gibi eşya ile değiştirildi.
* Benu Kureyza Gazvesinin en önemli özelliği, Medine’nin Yahudilerin büyük kısmından temizlenmiş olmasıdır. Diğer Yahudilere nazaran katı bir muameleye tabi olmaları, Hendek savaşında takındıkları tavır dolayısıyladır.
Hicretin Beşinci Yılında Gerçekleşen Diğer Önemli Olaylar:
* Hz. Zeynep bt. Cahş, Peygamberimizin halasının kızıdır. Peygamberimizden önce Hz. Zeyd b. Harise ile evlenmişti. Boşandıktan sonra beklemesi gereken vakit dolunca Allah Rasulüyle evlendi. O Peygamberimizin diğer hanımlarına karşı ” Sizi Allah Rasülüne babalarınız -velileriniz- nikahladı, beni ise Allah nikahladı” diyerek iftihar ederdi.
* Hz. Cüveyriye’nin kocası Beni Müstalik gazvesinde ölmüştü. O, esirlikten kurtuluş bedelini öğrenmek ve vereceğini bildirmek için Rasulüllah (s.a.v)’e geldi. Allah Rasulü ona evlenme teklifi yaptı. O, teklifi tereddütsüz kabul etti. Ashab-ı Kiram bu evlilikten sonra “Biz, Allah Rasulünün zevcesi olan birisinin akrabalarını esir olarak tutamayız.” diyerek, esirleri serbest bırakmışlardır. Hz. Aişe ” Ben, kavmine Cüveyriye kadar hayrı dokunan bir kadın görmedim. Onun sayesinde Benu Müstalik’ten birçok insan esirlikten kurtuldu.” demiştir.
* Hicretin 5. Yılında Dümetü’l Cendel ğazvesi yapılmıştır.
* Bu yılda Sa’d b. Muaz vefat etti. Hendek savaşında kolundan ve çok kan kaybeden Sa’d b. Muaz , Benu Kureyza Yahudileri hakkında hükmü açıkladıktan az bir zaman sonra vefat etti. Cenazesi merasimle kaldırıldı. İlk defa tekbir ve tehlil onun cenazesinde getirildi. Allah Rasulü şöyle buyurdular: “Sa’d’ın vefatıyla Arş-ı Ala titredi ve cenazesinde 70 000 melek hazır bulundu.” cenaze namazını da bizzat Allah Rasülü kıldırdı.
İlk cenaze namazıdır.
* Benu Kureyza gazvesinden bir müddet sonra Sa’d b. Ubade’nin annesi vefat etti. Annesi için sadaka olarak bir kuyu kazdırdı. İslam’da ilk vakıf eser budur.
* Recep ayında, Müzeyne kabilesinden 40 kişi Medine’ye gelerek Müslüman olmuşlardır. Peygamberimiz onlara Muhacir olduklarını haber verdikten sonra, onları bölgelerine geri göndermişitr.
* Hendek kazılma fikrini ileri süren sahabi Selman-ı Farisi, Beni Kureyza Yahudisinden olan efendidine gerekli bedeli ödeyerek kölelikten kurtulmuştur.
* Zilhicce ayında Rasülüllah’ın attan düşmesi sonucunda sağ dizinin yaralanmıştır. Yarası sebebiyle 5 gün namazlarını oturduğu yerden kılmıştır.
* Hendek savaşı esnasında Nuaym Müslüman olmuştur.
* 4 Arap dahisinden biri olan Muğire b. Şu’be de hicretin 5. Yılında İslam’la şereflenmiştir.
**Arapların Dahileri
1. Muğire bin Şu’be Müslüman oluyor. Çok zeki, başladığı işi tam bitirir.
2. Muaviye
3. Amr bin As
4. Ziyad bin Ebih
