Nafile Namazlar ; Farz ve vacip olan ibadet yerine getirildikten sonra, onlar dışında daha fazla sevap elde etme amacıyla yapılan ilave ibadeti ifade eder.
Revatib sünnetler
Bir vakti bulunan nafile namazlara denir. Bu vakit farz namazın ardından ve öncesinden kılınan namazlar gibi. Bunların bazıları “müekked” bazıları “gayri müekked” sünnettir. Hanefi literatüründe sünneti müekkedeye kısaca sünnet, gayri müekkede ise müstehap veya mendup diye adlandırılır.
Müekked sünnetler
Sabah, öğle, akşam ve Cuma namazının sünnetleriyle yatsının son sünneti müekked sünnettir.
Şafii mezhebine göre ; sabahın farzından önce iki, öğlenin farzından önce ve sonra ikişer, akşamın farzından sonra iki ve yatsının farzından sonra iki olmak üzere 10 rek’attır. Cuma namazını farzından önce ve sonra kılınan ikişer rek’at sünnette müekked sünnettir.
Gayr-i müekked sünnet
İkindi namazının sünnetiyle yatsı namazının ilk sünneti gayr-i müekkeddir. Peygamberimiz bu namazları bazen kılmış bazen terk etmiştir.
Şafi mezhebine göre ; öğlenin sünnetlerini dörder rek’at kılmak, ikindinin farzından önce 4 rek’at, akşamın farzından önce 2 rek’at namaz kılmak gayri müekked sünnet sayılmıştır. Cuma namazının sünnetlerini 4 er rek’at kılmakta böyledir. Hanefilerden farklı olarak şafiilerde yatsının farzından önce 4 rek’at sünnet yoktur. Buna mukabil yine Hanefilerin tersine olarak akşamın namazından önce 2 rek’at sünnet vardır.
Nafile namazlarının en kuvvetlisi sabah namazının sünnetidir. Bu yüzden tüm nafile namazlar oturarak kılınabildiği halde sabah namazının sünnetini mazeretsiz oturarak kılmak caiz görülmemiştir. Aynı şekilde cemaat imamla başladıktan sonra mescide gelen kişinin nafile namaz kılınması caiz değilken, sabah namazı bundan istisna edilmiştir. Sabah namazının sünnetinin iki rek’atında Fatiha dan sonra Kâfirun ve ihlas okumak sünnettir.
Bazı alimlere göre sabah namazından sonra en kuvvetli sünnet akşamın sünnetidir sonra öğlenin ilk sünnetidir. Bazı alimler sabahın sünnetinden sonra en kuvvetli sünnet öğle namazının ilk sünnetidir. Geri kalanları aynı kuvvettedir.
Sünnet namazlarda bir tek sabah namazının sünnetinin kazası vardır bu namazda kuşluk vaktinde kaza edilebilir.
Başlanmış nafile namazın tamamlanması gerekir, eğer bozulursa Hanefilere göre vacip Malikilere göre farzdır, Şafiilere göre gerekmez.
Nafile namazların bütün rek’atlarında kıraat farzdır. Şafiilere göre nafile namazlarda iki rek’atta bir selam vermek sünnet iken Hanefilere göre iki veya dört rek’atta selam verilebilir.gündüz kılınan nafilelerde 4 , gece kılınan nafilelerde 8 rek’attan fazlasını tek selam ile kılmak mekruhtur.
4 rek’atlı nafilelerde farklı olarak ikindinin sünnetiyle yatsının ilk sünnetinin ilk oturuşundan sonra ayağa kalkınca yani 3. Rek’ata kalkınca namaza yeni başlıyormuş gibi Sübhâneke okunur.
Nafile namazlarda mutlak niyet yeterlidir. Bir belirleme yapmaya gerek yoktur. Farz namazlarda kaza namazlarında ve vaciplerde hangi namazın kılındığını belirlenmesi ve ona niyet edilmesi gerekir.
Sünneti müekkedir, kadın ve erkek için orucun değil ramazan ayının sünnetidir ve 20 rek’attır. Teravihin cemaatle kılınması kifai sünnettir. Teravih 10 selam ile kılınır ve 5 terviha (dinlenme) yapılır. Yani her iki rek’atta bir selam verilip her dört rek’atta bir istirahat edilir. Teravihin bitiminde yine cemaatle vitir namazı kılınır.
